Son günlerde peş peşe gelen bayan ve çocuklara yönelik şiddet imajları, yansıları beraberinde getirirken uzmanlardan da vahşet manzaraları için ikazlar geldi.
Uzmanlar ve meslek örgütleri; patlama, cinayet, terör, tecavüz, taciz üzere şiddet içeren olayların toplumsal medyada paylaşılmasının, hareketlerin olağanlaşmasına katkıda bulunabileceği, imgelerin tekrar tekrar zihinlerde canlanmasının uyku ve yemek nizamında bozulma, korku, dehşet, depresyon, daima tetikte olma hali üzere problemlere yol açabileceğine dikkat çekti.
AA’ya konuşan Gazi Üniversitesi (GÜ) Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yasemen Işık, şiddet olaylarına ilişkin imajların, toplumsal medya kanallarının yaygınlaşmasıyla çok daha fazla paylaşılmaya ve izleyici bulmaya başladığına dikkat çekti.
‘PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARA NEDEN OLABİLİR’
“Toplumu bilinçlendirme” niyeti ile yayımlanan bu imajların yaratacağı travmatik tesirlerin göz arkası edildiğini söz eden Işık, “Vahşet içeren ve alenen görünebilir olan bu haberler, tüm bireylerde dert, güvensizlik, dehşet, ümitsizlik üzere hislere neden olabileceği üzere travma sonrası gerilim, korku ve uyku bozukluğu, fobi, depresyon üzere psikiyatrik bozukluklara neden olabilmektedir” dedi.
‘KABUL EDİLEBİLİR TAVIRLAR HALİNE GELİYOR’
Işık, tüm bireylerde travmatik tesire sahip olan şiddet içerikli manzaraların, bilhassa çocuk ve gençleri daha da olumsuz etkilediğine dikkati çekerek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Özellikle somut niyet devrinde olan küçük çocuklarda çok ağır korku ve endişe, bireyselleşememe, toplumsal ortamlardan korkma, okul reddi, aileye çok bağlanma ve farklı kalamama, yalnız yatamama, kabus görme üzere çeşitli belirtilere yol açabilmektedir. Şiddet imajlarının yayınlanması öbür taraftan izleyicilerin şiddet karşısında duyarsızlaşmasına ve vahşetin sıradanlaşmasına ve olağanlaşmasına de yer hazırlayabilmektedir. Bu tıp davranışları ‘kabul edilebilir’ tavırlar haline getirebilmektedir. Böylelikle bireyler ve toplum genelinde empati duygusu zayıflayıp, şiddet karşısındaki tavırlar olağandan sapma gösterebilmektedir. Bu imajların tekrar tekrar izlenmesi, şiddetin toplumsal olarak olağanlaşmasına de yer hazırlar.
‘YAKINLARININ YAS SÜRECİNİ ZORLAŞTIRIR’
Ayrıca yakınlarının kaybı ve acısını yaşayan şahıslar, toplumsal medyada kayıplarının fotoğraflarına ve olayın detaylarına tekraren maruz kalmakta ve bu durum onların yas sürecini çok daha güç ve atlatılamaz hale getirmektedir.”
‘İÇERİKLERİN SONLANDIRILMASI GEREKİR’
Bu cins içeriklerin sonlandırılmasının, toplumun ruh sıhhatini korumak, mağdur ailelerin acılarını derinleştirmemek ve gerçek bir toplumsal hassaslık geliştirmesi açısından değerli olduğuna değinen Işık, “Aksi takdirde, hem kişisel hem de toplumsal seviyede travma, duyarsızlaşma ve mağdurlarda derinleşen ruhsal yaralar daha yaygın hale gelebilir” ihtarında bulundu.
‘ŞİDDETİ NORMALLEŞTİRİR’
Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Engin Deniz de şiddet manzaraların pek çok yerde yayınlanması ve tekrar tekrar izlenmesiyle insanların bu şiddet durumunu normalleştirebildiğinin altını çizdi.
Deniz, “Özellikle gençler ve çocuklar için bu durum, şiddetin kabul edilebilir ya da doğal bir davranış üzere algılanmasına yol açabilir. Bu duyarsızlaştırma şiddete olan yansıyı azaltabilir” dedi.
Sosyal medyadaki şiddet içeriklerine maruz kalmanın bireylerde kaygı, telaş ve güvensizlik hislerini tetikleyebileceğini anlatan Deniz, bu durumun toplum genelinde ise gerilim ve huzursuzluk hissine sebep verebileceğini söyledi.
Deniz, şiddet manzaralarının yaygınlaşmasıyla insanların sokakta yürürken ya da toplu taşıma araçlarını kullanırken kendilerini inançsız hissettiklerini ve bu güvensizlik hissinin toplumsal birlikteliği zayıflatabileceğini belirterek, “Bu şiddet imgelerinin yayılması şiddete eğilimi olan bireyler üzerinde olumsuz tesir yaratıyor. Toplumsal medyada bu imgelere ulaşan şahıslar, şiddetin bir tahlil aracı olarak kullanılabileceği algısına kapılıyor. Bu imajlar bir manada özendiriyor, şiddeti normalleştiriyor” diye konuştu.
Ebeveynlerin âlâ bir gözlemci olması gerektiğine dikkati çeken Deniz, anne babalara, çocuklarının his değişimlerini takip etmelerini önerdi.
‘TOPLUMDA DUYARSIZLAŞMAYA NEDEN OLABİLİR’
Türk Psikologlar Derneği de şiddet içeren olayların imajlarının medyada sıkça yer almasının, halk sıhhati açısından önemli tehlikeler barındırdığını bildirdi.
Dernekten yapılan açıklamada, şiddet içeriklerine maruz kalanların, bu cins sahnelerin olumsuz ruhsal tesirlerini derinden hissedebildiğinin altı çizilerek, “Şiddet imajları, insanlarda travmatik izler bırakabiliyor ve bu izler, uyku ve yemek nizamının bozulması, daima tetikte olma hali, ani irkilmeler üzere belirtilerle kendini gösterebiliyor. Bu imajların tekrar tekrar zihinlerde canlanması, bireylerin ömür kalitesini kıymetli ölçüde düşürerek fonksiyonelliğin bozulmasına yol açabiliyor. Şiddet içeriklerinin daima göz önünde olması, toplumda bir duyarsızlaşma sürecine neden olabiliyor ve şiddet hareketlerinin olağanlaşmasına katkıda bulunabiliyor” değerlendirmelerine yer verildi.
‘ŞİDDET, SIRF FERDÎ RUHSAL BOZUKLUKLARLA AÇIKLANAMAZ’
Toplumsal farkındalığı artırmanın yolunun, şiddetin ardındaki toplumsal ve politik faktörlere odaklanmaktan geçtiği vurgulanan açıklamada, şunlara dikkat çekildi:
“Şiddet, sadece ferdi ruhsal bozukluklarla açıklanamaz. Toplumsal eşitsizlik, sistematik ayrımcılık ve ötekileştirme üzere faktörler, şiddetin yayılmasına taban hazırlayan esas ögelerdir ve toplumsal, siyasi faktörler ferdi eğilimlerin harekete dönüşmesinde teşvik edici bir rol oynayabilir. Bu nedenle, toplumda şiddet olgusunu azaltmak için alınabilecek tedbirler, başvurulacak kurumlar ve bu bahiste nasıl harekete geçileceği tarafında yapılacak bilgilendirici paylaşımlar şiddete yönelik çabada çok daha yapan ve etkili olacaktır.”
(ANADOLU AJANSI)