Baş boyun kanserlerinin en değerli sebebinin sigara kullanımı olduğu, elektronik sigara ve pasif içiciliğin de riski artırdığı bildirildi.
Avrupa Baş Boyun Derneği (EHNS) ve Baş ve Boyun Kanserleri Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Şefik Hoşal, baş boyun kanserlerinin genelde ileri yaş hastalığı olmasına karşın son yıllarda gençlerde de görülme sıklığının arttığını anlattı.
Prof. Dr. Hoşal, yüz, baş ve boyun bölgesinde beyin ve göz dışındaki yerlerde gelişen tümörlerin baş boyun kanserleri alanına girdiğini söyledi. Dünyada yılda ortalama 700 bin kişinin baş boyun kanserleri tanısı aldığını aktaran Hoşal, bu tümörlerin kansere bağlı vefat nedenleri ortasında altıncı sırada yer aldığını söz etti.
Şefik Hoşal, “Beş yıl içerisinde bu sayının yaklaşık yarısı, maalesef mevtle sonuçlanıyor. Erken evrede tedavide muvaffakiyet yüzde 80’lere ulaşırken, ileri evrede bu oran yüzde 40’lara düşüyor, yani yarı yarıya azalıyor” dedi.
Erkeklerde 2 ila 4 kat daha fazla görülüyor
Hoşal, baş boyun kanserlerinin, erkeklerde bayanlara nazaran yaklaşık 2 ila 4 kat daha fazla görüldüğünü belirterek, şöyle devam etti:
“Bu nedenle bilhassa 40 yaş üstü erkeklerin baş boyun kanserleri belirtilerinin farkında olmaları ve ne vakit doktora başvuracaklarını bilmeleri gerekir. Erkeklerde daha sık karşılaşılmasının sebebi, ağır sigara ve alkol tüketiminin erkeklerde daha fazla olmasıyla açıklanabilir. Lakin bayanlarda sigara tüketiminin artmasıyla birlikte bayanlarda da artış gözlemleniyor.”
Prof. Dr. Hoşal, baş boyun kanserlerinin genelde ileri yaş hastalığı olmasına karşın son yıllarda gençlerde de görülme sıklığının arttığını anlattı.
3 haftadan uzun süren şikayetler
Hoşal, baş boyun kanserlerinin esas belirtilerinin lisanda yahut ağız içinde güzelleşmeyen yaralar, boğazda ağrı, ses kısıklığı, yutma sırasında ağrı yahut yutma zahmeti, geçmeyen yüz ağrıları, uzunluğunda şişlik, burunda makûs koku, burun tıkanıklığı yahut burundan kanlı akıntı formunda olduğunu lisana getirdi. Bu şikayetlerin 3 haftadan uzun sürmesinin kritik olduğuna dikkati çeken Hoşal, uzunluğunda lenf bezi şişliğinin en kıymetli bulgulardan olduğunu vurgulayarak şunları söyledi:
“Özellikle 40 yaş üstü erişkin hastalarda uzunluğunda şişlik varsa kesinlikle baş boyun bölgesinin incelenmesi gerekir. Bu belirtilerden rastgele biri, 3 hafta yahut daha uzun müddet devam ediyorsa ayrıntılı muayene için kesinlikle kulak burun boğaz uzmanlarına başvurulması gerekir”
Hoşal, hastalık belirtilerinin farenjit yahut sinüzit üzere üst teneffüs yolu hastalıklarıyla karıştırılabildiğine işaret etti.
“Yüzde 60 oranında geç devirde doktora müracaat oluyor”
Baş boyun kanserlerinin erken bulgu veren kanser tipleri ortasında olmasına rağmen birçok vakit geç teşhis konulduğunu bildiren Hoşal, “Türkiye’de hastalar ekseriyetle belirtileri dikkate almıyor ve yüzde 60 oranında geç devirde doktora müracaat oluyor. Maalesef, bu basamakta teşhis konulduğunda da ileri evrede kanser saptanıyor. Kolay bir soğuk algınlığı, soğuk su yahut sigaraya bağlı olduğu düşünülüyor ve tedavi için genelde geç kalınıyor” diye konuştu.
“En değerli risk faktörünün tütün eserleri kullanımı”
Hoşal, baş boyun kanserlerinin en kıymetli risk faktörünün tütün eserleri kullanımı olduğuna işaret ederek, bu kanserlerin bilhassa uzun yıllar ağır sigara içen bireylerde daha sık görüldüğünün altını çizdi. Sigarayı bırakan hastalarda dahi riskin, sigara içmeyenlere nazaran yüksek olduğunu söz eden Hoşal, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Sigara kullanımı en değerli etken. Elektronik sigara ve pasif içicilik de baş boyun kanseri riskini artırıyor. Sigara dışında ağır alkol kullanımı da risk teşkil ediyor. Ağır ve kronik alkol kullananlar bir de sigara içiyorsa risk katlanarak artıyor. Ağız içinde kronik irritasyona sebep olan kırık diş ya da uygun olmayan diş protezleri, makus ağız hijyeni, HPV ve EBV virüsleri başka risk faktörlerini oluşturuyor. Bilhassa HPV virüsü son yıllarda bademcik ve lisan kökü kanserlerinin en değerli etkeni olarak görülüyor.”
Cerrahide yeni teknolojiler
Baş boyun kanserlerinin temel tedavisinin genel manada cerrahi olduğunu belirten Hoşal, şunları kaydetti:
“Eskiden radikal cerrahiler yapılırken artık işlev muhafazaya, hastanın ömür kalitesini artırmaya yönelik cerrahiler yapılıyor. Endoskopik ameliyatlar ve lazer cerrahisi bu gayeyle gelişti. Biri 20 yıldır, başkası 10 yıldır kullandığımız iki yeni teknoloji var. Birincisi lazer tedavisidir ve bilhassa gırtlak kanserinde erken evrede çok değerli bir tedavi metodudur. Evvelce açık gırtlak ameliyatları yaparken artık lazerle kapalı formda ameliyat ediyoruz. Oburu ise robotik cerrahi tekniğidir. Bu sistemle, elin giremediği, yetişemediği alanlarda bir robotun tabibe sağladığı manzara ve el hareketi yardımıyla ameliyat yapılıyor. Robotik cerrahi bilhassa bademcik ve lisan kökü kanserlerinde tesirli bir metottur.” (AA)