Tarih boyunca arkeoloji uygulamaları her vakit karasal alanlara odaklanmıştır. İnsanlık uzaya gerçek ilerlemeye devam ettikçe bu durum değişmeye başladı. Yirmi yılı aşkın müddet ve 270’den fazla konuğun akabinde, Milletlerarası Uzay İstasyonu araştırmacılara arkeolojik yaklaşımlar kullanarak inceleyecekleri birinci alanı sağladı.
İnsanların bu ortama nasıl adapte olduğunu anlamak isteyen araştırmacılar, Milletlerarası Uzay İstasyonu Arkeoloji Projesi’ni başlattı.
Arkeolojik prosedürlere başvuran bu proje, astronotların istasyondaki alanları nasıl kullandığını ve vakit içindeki değişimi inceliyor.
Bilim insanları arkeolojide tercih edilen ve kürekle çukur açma testi denen bir tekniği kullanıyor. Bu prosedürde bir hafriyat alanında makul aralıklarla çukurlar açılarak tarihi yapıtların dağılımı tespit ediliyor. Akabinde daha fazla kalıntı barındırdığı düşünülen çukurlarda daha kapsamlı çalışmalar yapılıyor.
NASA 5 BİN 438 TARİHİ ESER BELİRLENDİ
Uzay istasyonunda “kazılacak” bir şey olmadığından, grup altı yer seçti ve astronotlara 2022’de yaklaşık iki ay boyunca her alanın günlük fotoğraflarını çekme vazifesini verdi. Uzay aracındaki materyaller de tarihi eser olarak değerlendirildi.
Araştırma takımı bir görsel tahlili programıyla, artırılmış gerçeklik başlığı, yapışkanlı not kağıdı, kalem ve eldiven üzere toplamda 5 bin 438 “tarihi eser” belirledi.
Ardından bunları astronotların çektiği fotoğraflarla karşılaştırarak alanların nasıl kullanıldığını saptamaya çalıştılar.
Henüz birinci etaplarındaki çalışma, insanların büsbütün yabancı bir ortama nasıl adapte olduğunu ortaya koyuyor ve arkeolojik çalışmaların yeryüzüyle hudutlu kalmak zorunda olmadığını gösteriyor.
Bu deney, Dünya dışında gerçekleştirilen birinci arkeolojik çalışma olma özelliğini taşıyor.