Pazar Günü yapılacak olan cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimleri bu hafta Arap medyasının gündeminde ön sıralarda yer almaya devam etti. Seçimlerde Suriyeli sığınmacılarla ilgili tartışmalardan, hangi adayın Arap dünyası için daha âlâ olacağına, Araplar’ın Türkiye’deki seçimlere neden bu kadar ilgi gösterdiğine kadar gazetelerde birçok köşe yazısı yer aldı.
Millet İttifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun mevcut hükümetin göç siyaseti ve sığınmacılara yönelik telaffuzlarını sertleştirmesi ve seçim stratejisini genel olarak sığınmacı sorunu üzerinden yürüten Ümit Özdağ’la bir mutabakat varması Arap basınında geniş yer buldu. Lakin faklı gazetelerde yer alan yorumlara bakıldığında sığınmacılarla ilgili tenkitlerin amacında yalnızca Kılıçdaroğlu yok. Mevcut iktidar da sert tenkitlerden nasibini aldı.
Arap dünyasının Türkiye’deki seçimlerle ilgili ne düşündüğü ve seçimleri hangi tabanda tartıştığıyla ilgili Arap gazetelerinde yer alan birtakım yorumlar şu formda:
‘BATI KİMİN KAZANMASINI İSTİYOR?’
Avrupa Birliği ve Britanya ve onların büyük ağabeyi Amerika Birleşik Devletleri, birkaç sebepten ötürü Erdoğan’ın üçüncü devir seçilmesinden tatmin olacak. Adam NATO’ya karşı yükümlülüklerini yerine getirmekle beraber Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile alakalarını kesmedi. Hasebiyle Ukrayna krizinin rastgele bir tahlili durumunda bir köprü misyonu görecektir ki bu durumun Kılıçdaroğlu ile gerçekleşmesi garanti değil. Suriye sorununda de Erdoğan, Suriye topraklarında bulunan Batılı güçleri destekleyen bir ögeydi. Yerlerinden edilmiş göçmenlerden büyük bir kısmını ülkesine aldı ve Avrupa’ya yönelmelerini engelledi. Her ne kadar bunun için büyük bir bedel talep etse de. Erdoğan, ABD’nin bölgedeki ileri üssü İsrail ile – vakit zaman birtakım konferanslardaki tiyatro şovları dışında- güzel ilgilerini korudu. Fakat Erdoğan’ın başkalarından daha fazla tercih edilmesinin en büyük nedeni ise Türkiye’de ve yurtdışında radikal İslam’ı özümsemesiyle ilgili. Çünkü o, radikallerin vazgeçemeyeceği bir İslamcı tıpkı vakitte da Batı ile işbirliğine açık. Lakin kimi Batılı raporların kazanması durumunda köktendinciliğin artacağını söylediği Kılıçdaroğlu için bu durum geçerli değil.
Avrupa ile düzgün bağlantılar içinde olmak isteyen birçok liberal Türk, 28 Mayıs’ta yapılması planlanan birinci çeşitte bir mucizenin gerçekleşmesini umuyor. Lakin birinci tıpta beklenenden daha uygun bir sonuç alması ve çok sağcı aday Sinan Oğan’ın onu desteklemesi Erdoğan’ın zafere daha yakın olduğunu gösteriyor.
Bu seçim, birçok istikametten, Türkiye’nin rotasını farklı tarafa çevirmesi ve Avrupa Birliği’ne yaklaşması, ya da en azından Avrupa Birliği’yle güçlü bir iştirak geliştirmesi için son talihiydi. Çünkü son yirmi yılda Erdoğan, Ankara’yı Avrupa’dan giderek uzaklaştırdı ve ülkesini İslamcı popülizm yoluna soktu.
Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılma umutları her vakit için epeyce azdı, lakin Erdoğan bunu katiyetle düşünülemez hale getirdi. Kılıçdaroğlu’nun ikinci tipi kazanması bu yüzden Türkiye’nin yüzünü Avrupa’ya dönmesi için son umudu olacak. Türkler 28 Mayıs’ta Erdoğan’ı iktidarda tutmak için oy kullanırsa -ki o denli görünüyor- Türkiye’nin Avrupa öyküsü de büsbütün bitecektir.
Erdoğan ise NATO’daki ayrıcalıklı koltuğuyla yetinmeye devam edecek. (Huda El Hüseyni / Suudi Şark’ul Evsat Gazetesi)
‘ARAPLAR İÇİN HANGİ ADAY DAHA DÜZGÜN?’
Bazı Araplar, Erdoğan’ın artık siyasi yönelimlerinin ne olduğunun bilindiği ve onunla ilgi kurmanın mümkün olduğu kanısıyla seçimlerde onun kazanmasını tercih ediyor. Çünkü Erdoğan Araplarla siyasi gerginliklere neden olan meseleleri yatıştırmaya odaklanmaya başladı. 2003’te iktidara geldiğinde uygulamaya koyduğu sıfır sorun siyaseti, son periyotlarda yapılan uzlaşmalarla bir arada geri dönmeye başladı. Fakat öteki tarafta Kılıçdaroğlu liderliğindeki muhalefetin kazanmasının Araplar açısından daha âlâ olacağını düşünen bir kesim var. Bu bölüme nazaran, Kılıçdaroğlu’nun kazanması geçmiş periyotta yaşanan pek çok sorun ve krizin tahlili için kıymetli bir çıkış yolu olabilir.
Araplar için hangisinin en âlâ olduğunu görmek için iki adayın programları ortasında kolay bir karşılaştırma yapacak olursak karşımıza şöyle bir sonuç çıkmaktadır: Araplar’ın dış siyasetteki deneyimine nazaran, Erdoğan’ın kıymet verdiği konular, ülkesinin bölgesel ve milletlerarası alanda nüfuzunu daha fazla genişletmek ve ülkesinin şu anda mevcut olmayan tarihî rolünü geri kazanmasını sağlamaktır. Fakat muhalefetin programına baktığımızda daha çok içeriye yönelik ve halkın çıkarlarının öncelenmesi ile bir vakitler Türk devletinin muvaffakiyet hikayesi olan ekonomik ve toplumsal alanın düzeltilmesidir.
Ancak Araplar için en uygunu olduğunu düşündüğüm üçüncü yola nazaran, iki kıymetli konu üzerinde baş yormak gerekmektedir. Bunlardan birincisi, çıkarlarının ortak olduğu kanısından hareketle Araplar arasında birliği sağlamaktır. Diğeri ise, Türkiye seçimleri yahut öbür rastgele bir ülkedeki bir adayın kazanması durumunda nasıl hareket edileceğine yönelik senaryoların ortaya konmasıdır. Çünkü kendi halkı ve ülkesinin çıkarlarını muhafazaya çalışan bir başkanın izleyeceği siyaset karşısında şok olmayı beklememeliyiz. (Muhammed Khalfan El Sevafi / BAE El Beyan Gazetesi)
Karikatür:Türkiye Seçimlerinde Suriyeli Mülteciler. İmad Haccac / El Arabi El Cedid Gazetesi ‘ARAP DÜNYASINDAKİ DEMOKRASİ YOKSUNLUĞU VE TÜRKİYE’DEKİ SEÇİMLER’
Arap vatandaşları ortasında geniş bir bölümün Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yeni bir periyot daha kazanmasını hamasi bir biçimde istemesi hem anlaşılır hem de anlaşılmaz bir durum. Bu birinci olarak hislerimizin politik seçimlerimizde kapsadığı alanı tabir etmektedir.
Arap vatandaşları ortasındaki bu tercihin anlaşılabilir olan kısmına baktığımızda onlarca sebep sıralayabiliriz. Öncelikle Türkiye demokrasiye sahip bir komşu ülke ve çabucak hemen tüm Arap ülkeleri bu demokrasiden ve işleyişi için gerekli araçlardan, partilerden, medyadan, muhalefetten ve gerçek seçimlerden yoksun. Arap dünyasındaki demokrasi yoksunluğu, duygusal olarak Türkiye seçimlerinde bir adaya yönelerek kapatılıyor olabilir.
Araplar ortasında Erdoğan’ın kazanmasıyla ilgili zafer coşkusunun anlaşılamayan ve de mantık içermeyen istikametini tartışmak içinse birden fazla makale tahminen de bir kitap yazmak gerekiyor. Bunu tahminen Devlet Bahçeli’den Sinan Oğan’a Türkiye’deki çok sağcıların ve faşist bölümün Erdoğan’a verdiği dayanak özetleyebilir. Çünkü bu iki adam siyasi mesleklerini evvel Araplar’dan sonra da Türk Dünyası dışından olanlara yönelik nefrete indirgemiştir.
Erdoğan’la ilgili çok fazla heyecanlanmadan evvel şunu hatırlamak gerekir ki, Suriyelilerin geri gönderilmesi ve onlara yönelik kısıtlamalar iki yıl evvel başladı. Bunun yanı sıra son devirde en fazla Arap vatandaşı öldüren yabancı olan Putin’in de desteklediği aday. Erdoğan hem İsrail hem de geçmişte neredeyse savaş ilan ettiği Arap ülkeleriyle olağanlaşmanın de simgesi pozisyonunda. Bu yüzden şunu hatırlatmak gerekir ki, Arap dünyasındaki demokratik boşluk hiçbir yabancı ülkenin seçimleriyle kapatılamaz. Bu seçimler ne kadar demokratik olsa da. (Ernest Khouri / El Arabi El Cedid Gazetesi)
*Metinler kısaltılarak çevrilmiştir.